Τελευταία βλέπουμε επιτέλους να αντικαθίστανται οι μπαριέρες σε σταθμούς της Γραμμής 1 του Μετρό και συσκευές ανάγνωσης του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα λεωφορεία και τρόλλεϊ, σε αναμονή της καθιέρωσης του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και απόσυρσης των χάρτινων.
Επειδή όμως είμαστε... Ελλάντα και σε πολλά πράγματα η νοοτροπία μας δεν αλλάζει, πιστεύω ότι σε ένα βαθμό η διαφαινόμενη εφαρμογή του συστήματος έχει αρκετές ατέλειες, σε βαθμό που να μην του επιτρέπει να αποδώσει τα αναμενόμενα.
Για τα μέσα σταθερής τροχιάς (πλην του τραμ), απ' ότι βλέπω το σύστημα θα είναι παρόμοιο με άλλες πόλεις, όπου ο επιβάτης θα ακουμπά το εισιτήριό του στον δέκτη της μπαριέρας τόσο κατά την είσοδο, όσο και κατά την έξοδο. Οπότε, αν έχει στην κάρτα του απλά εισιτήρια ή χρηματική αξία, αυτή θα αφαιρείται, αν έχει κάρτα απεριορίστων, θα αναγνωρίζεται από το σύστημα και θα ανοίγουν οι μπάρες.
Το μείον εδώ είναι ότι πολλοί θα προσπαθήσουν να πηδήξουν πάνω από τις μπάρες...
Ειδικά για τον σταθμό Νερατζιώτισσα, υπάρχει μια ιδιάζουσα κατάσταση. Πολλοί παρκάρουν στους δρόμους βορειοδυτικά του σταθμού, και μπαίνουν στην αποβάθρα προς Πειραιά της γραμμής 1 και την διασχίζουν για να φτάσουν στο Mall. Η ΣΤΑ.ΣΥ. δεν χάνει χρήματα από την διέλευση αυτών των ανθρώπων από την αποβάθρα (ούτως ή άλλως δεν είναι επιβάτες), οι οποίοι αλλιώς θα πρέπει είτε να ανεβοκατέβουν δύο πεζογέφυρες, είτε να περπατήσουν σχεδόν 500 μ. συνολικά ως την κοντινότερη οδική γέφυρα πάνω από την Αττική Οδό (που βρίσκεται μπροστά από το Υπουργείο Παιδείας).
Ίσως εδώ να εξυπηρετούσε η δημιουργία ενός διαδρόμου χωρισμένου με κάγκελα ή plexiglass από την είσοδο αυτή μέχρι τα εκδοτήρια, ειδικά για αυτούς. Από τα εκδοτήρια, υπάρχει και άλλη πεζογέφυρα που οδηγεί κατευθείαν στο Mall (για την ακρίβεια, στην είσοδο του parking του), οπότε το μέτρο δεν χρειάζεται να εφαρμοστεί στο νότιο τμήμα της αποβάθρας. Το λεώ αυτό γιατί όταν λειτουργήσουν στην είσοδο αυτή του σταθμού της Νερατζιώτισσας τα φράγματα (που έχουν ήδη εγκατασταθεί εδώ και λίγες μέρες), πολλοί για να γλυτώσουν το ανέβα-κατέβα ή τον ποδαδρόδρομο, θα προσπαθούν να τα παραβιάσουν για να φτάσουν στο Mall. Μιλάμε επαναλαμβάνω για ανθρώπους που δεν είναι τζαμπατζήδες γιατί δεν είναι καν δυνάμει επιβάτες.
Για τα λεωφορεία τώρα (και τα τρόλλεϊ).
Η νοοτροποία της εισόδου μόνο από την 1η πόρτα δεν φαίνεται να περνάει με τίποτα, και οι επιλογές που θα μπορούσαν να καταστήσουν φυσικά αδύνατη την είσοδο τζαμπατζήδων στα λεωφορεία είναι πολύ περιορισμένες.
Η λύση του να μπει τουρνικέ στην 1η πόρτα (είχε γίνει σε κάποια οχήματα αλλά, επειδή έχει πολύ καιρόν να τα δω, συμπεραίνω ότι αφαιρέθηκαν) που να ανοίγει μόνο αν το μηχάνημα αναγνωρίσει έγκυρο εισιτήριο δεν είναι λύση, καθώς δεν εμποδίζει την είσοδο τζαμπατζή από τις άλλες πόρτες. Παρότι θα είναι το πλεονέκτημα ότι θα χρειαζόταν 1 μόνο ακυρωτικό μηχάνημα σε κάθε λεωφορείο και όχι από 2 έως 4 (ανάλογα με το πόσες πόρτες έχουν).
Για τα λεωφορεία, η λύση πρέπει να είναι αυστηρότερη και να διατεθούν αρκετοί ελεγκτές, ακόμα και προσωπικό από άλλες θέσεις, για τις πρώτες μέρες εφαρμογής, ώστε οι έλεγχοι να είναι συχνοί:
- Καθολική καθιέρωση εισόδου μόνο από την πρώτη πόρτα. Όχι πιλοτικά σε επιλεγμένες γραμμές. Από τις 00:01 μιας συγκεκριμένης ημερομηνίας, οποιοσδήποτε επιχειρεί να εισέλθει σε λεωφορείο από άλλη πόρτα εκτός από την μπροστινή, τεκμέραιται ότι δεν έχει εισιτήριο. Τέλος.
Μόνη εξαίρεση σε αυτό να είναι οι χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων, και μόνο για τα λεωφορεία που έχουν πτυσσόμενη ράμπα, όχι για τα υπόλοιπα.
- Οπότε, μπαίνεις από μπροστά, χτυπάς το εισιτήριο στον δέκτη της θύρας εισόδου μπαίνοντας, το ξαναχτυπάς στους δέκτες των θυρών εξόδου βγαίνοντας. Οι δέκτες της 2ης, 3ης και 4ης πόρτας να είναι ρυθμισμένοι έτσι ώστε να μην μπορούν να διαβάσουν εισιτήριο που δεν έχει διαβαστεί πρώτα από αυτόν της 1ης θύρας (αυτό γίνεται με ειδικό αλγόριθμο). Αντίστοιχα, όταν το λεωφορείο φτάνει στο τέρμα και "καθαρίζει" η μνήμη, όσοι έχουν κατέβει ενδιάμεσα χωρίς να ακουμπίσουν το εισιτήριο στους δέκτες των εξόδων, να χρεώνονται πρόστιμο και όχι απλό εισιτήριο (εκτός αν έχουν κάρτα απεριορίστων διαδρομών).
- Συχνοί έλεγχοι
- Καθιέρωση ποινικού μητρώου για τους τζαμπατζήδες.
Πιο δραστικά μέτρα, που είναι μεν πιο δύσκολο να εφαρμοστούν αλλά μπορούν να φέρουν αποτελέσματα είναι:
- Σύνδεση των εισιτηρίων με τραπεζικό λογαριασμό ή/και πιστωτική κάρτα (περίπου όπως γίνεται με τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα), ώστε να είναι διασφαλισμένος ο Ο.Α.Σ.Α. ότι θα εισπραχθεί το πρόστιμο εάν κάποιος δεν έχει αρκετή χρηματική αξία στην κάρτα του. Ας τα βρει μετά ο επιβάτης με την τράπεζά του (ή, ακόμα χειρότερα, με την συνεργαζόμενη εισπρακτική εταιρεία
)
- Το πρόστιμο να είναι συγκεκριμένο ποσό και όχι ανάλογο της αξίας του εισιτηρίου. Για ορισμένες κατηγορίες του πληθυσμού στις οποίες καταγράφονται υψηλότερα κρούσματα εισιτηριοδιαφυγής (παιδιά-έφηβοι, ηλικιωμένοι, λαθρομετανάστες, αθίγγανοι κ.λπ.) τα πρόστιμα να είναι εξ ορισμού υψηλότερα. Για μαθητές και φοιτητές, κοινοποίηση της διάπραξης του αδικήματος και στο εκπαιδευτικό ίδρυμα που φοιτούν, το οποίο να υποχρεούται επίσης να τους επιβάλλει ποινή (π.χ. διαγωγή κοσμία ή κακή, αποβολή ορισμένων ημερών, μείωση βαθμολογίας, διαγραφή). Αντίστοιχα για τους ενήλικες να ειδοποιούνται οι εργοδότες. Αν ο άλλος έχει τον φόβο ότι θα χάσει την δουλειά του επειδή ταξιδεύει χωρίς εισιτήριο, το ξανασκέφτεται.
Και όλα αυτά γιατί με το ηλεκτρονικό εισιτήριο, οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία είναι τέτοιες που απλά το να μην έχεις εισιτήριο δεν αποτελεί δικαιολογία.
Με μηδαμινό κόστος, γίνονται εύκολα τα παρακάτω:
- Δυνατότητα αγοράς εισιτηρίων (ή φόρτισης των καρτών) μέσω Internet από την ιστοσελίδα του Ο.Α.Σ.Α. με χρήση τραπεζικής κάρτας ή paypal, ή και μέσω web-banking, ATM, και mobile apps, από οπουδήποτε υπάρχει σύνδεση με Internet, 24 ώρες την ημέρα, 7 μέρες την εβδομάδα.
- Δυνατότητα χρήσης ανέπαφων τραπεζικών καρτών ή και mobile wallet apps.
Οπότε δεν τίθεται θέμα ότι το εκδοτήριο ήταν κλειστό ή είχε ουρά ή δεν έβρισκα πουθενά εισιτήριο.
Επίσης, μπορεί (προαιρετικά γιατί αφορά εν μέρει προσωπικά δεδομένα) να υπάρχει σύνδεση του κωδικού αριθμού της κάρτας με τον Α.Φ.Μ. τον Α.Μ.Κ.Α. ή τον αριθμό ταυτότητας. Αν κάποιος ξεχάσει ή χάσει την κάρτα του και πέσει σε έλεγχο, μπορεί ο ελεγκτής ηλεκτρονικά να ελέγξει αν ο εν λόγω επιβάτης έχει ισχύουσα κάρτα απεριορίστων διαδρομών, και να μην έχει κυρώσεις, χωρίς να χρειάζεται να πάει στην Μετσόβου για να προσκομίσει εκ των υστέρων την κάρτα του. Αντίστοιχα, σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής της κάρτας, με τον τρόπο αυτό η αποθηκευμένη αξία μπορεί να μεταφερθεί στην νέα κάρτα που θα εκδοθεί.
