[Καθημερινή] Η οδός Πανεπιστημίου χωρίς αυτοκίνητα

[Nikolas A.]

Ο αποκλεισμός των αυτοκινήτων από την ανασχεδιασμένη οδό Πανεπιστημίου, η επέκταση του τραμ μέχρι τα Πατήσια, η ανάπλαση της πλατείας Ομονοίας και η αναβάθμιση της Αθηναϊκής Τριλογίας είναι ορισμένα μόνο από τα βασικά σημεία του προγράμματος ανασυγκρότησης του κέντρου των Αθηνών.

Ο σπόρος για μια αξιόπιστη, ρεαλιστική, πανεθνική επιχείρηση ανάταξης της πρωτεύουσας μπήκε χθες το πρωί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. H ανακοίνωση διεξαγωγής αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με βασικό άξονα την ανασχεδιασμένη οδό Πανεπιστημίου καλλιεργεί βάσιμες ελπίδες έτσι ώστε το κέντρο της Αθήνας να εξέλθει από έναν απαράδεκτο, επικίνδυνο, οικονομικά και εθνικά επιζήμιο κύκλο υποβάθμισης και ερήμωσης.

Παρουσία του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά, του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, υπουργών της κυβέρνησης και βουλευτών όλων των κομμάτων της Βουλής, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου και ο καθηγητής ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης ανέπτυξαν τις βασικές παραμέτρους, το μέγεθος και τη φιλοδοξία του εγχειρήματος (με τίτλο «Re-think Athens») που στηρίζεται σε μια νέα πολεοδομική αντίληψη του κέντρου της Αθήνας, καθώς και σε μία σειρά από ανατροπές στον συγκοινωνιακό χάρτη της πόλης.

Το Ιδρυμα Ωνάση θα χρηματοδοτήσει τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, την εκπόνηση των μελετών, αρχιτεκτονικών και υποστηρικτικών, ενώ στο πρόγραμμα συμπράττουν πλήθος κρατικών φορέων και οργανισμών. Στις επόμενες 10 ημέρες αναμένεται να υπογραφεί η σύμβαση ανάμεσα στο Ιδρυμα και το ελληνικό κράτος. Στη συνέχεια θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για να διεξαχθεί σε δύο φάσεις. Αρχικά σε επίπεδο ιδεών και θα ακολουθήσει κλειστός διαγωνισμός προσχεδίων όπου θα λάβουν μέρος 6 ή 8 επιλεγμένες μελέτες από την πρώτη φάση. Φιλοδοξία των διοργανωτών είναι μέσα στους επόμενους 12 μήνες να έχουν στα χέρια τους την οριστική μελέτη εφαρμογής προκειμένου να δημοπρατηθεί το έργο.

Πώς θα υλοποιηθεί

Το βασικό ερώτημα είναι πού θα βρεθούν τα χρήματα για την υλοποίησή του. Το Ιδρυμα χρηματοδοτεί τα πάντα πλην της κατασκευής. Το σχέδιο είναι να αξιοποιηθούν πόροι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία είναι έτοιμη να στηρίξει προγράμματα αστικής ανάπλασης αρκεί να υπάρχουν ώριμες μελέτες. Από τη στιγμή που αυτό διασφαλίζεται μέσω ενός διαγωνισμού υψηλού κύρους, ελπίζεται ότι όλα θα προχωρήσουν ομαλά και το έργο θα ενταχθεί σε ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα.

Η κατασκευή συνολικού κόστους 200 εκατ. ευρώ θα διαρκέσει από 1,5 έως 2 χρόνια που σημαίνει ότι το 2015 είναι ένας εφικτός στόχος.

Η πρωτοβουλία έχει ρίζες στην αρχική εξαγγελία της Τίνας Μπιρμπίλη, ενώ πρώτος είχε μιλήσει για «πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου» ο Αντώνης Τρίτσης στη δεκαετία του ’80. Ωστόσο σήμερα δεν γίνεται λόγος για πεζοδρόμηση. Η Πανεπιστημίου κλείνει για τα αυτοκίνητα και εντάσσεται σε έναν πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό δακτύλιο που θα επιτρέπει μεν την πρόσβαση στο κέντρο και με το αυτοκίνητο αλλά θα λειτουργεί αποτρεπτικά για τη διαμπερή κυκλοφορία. Το οδόστρωμα της Πανεπιστημίου παραδίδεται στη νέα γραμμή του τραμ, θα διασχίζεται κάθετα σε τέσσερα σημεία από μέσα μεταφοράς και αυτοκίνητα, ενώ θα επιτρέπεται η παρόδια εξυπηρέτηση με αυτοκίνητο.

Συνοπτικά θα μπορεί κανείς να φτάσει και με το Ι.Χ. του στο κέντρο, αλλά δεν θα μπορεί να το διασχίσει. Αλλη βασική συγκοινωνιακή αλλαγή, η αντιστροφή της κίνησης στην οδό Ακαδημίας (γίνεται κάθοδος) και στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου (γίνεται άνοδος). Στις βασικές παραμέτρους του διαγωνισμού η ανάπλαση της πλατείας Ομονοίας και η αισθητική αναβάθμιση της Αθηναϊκής Τριλογίας.

Ο Αντώνης Παπαδημητρίου επέμεινε στην αναπτυξιακή διάσταση της παρέμβασης. «Δεν μιλάμε για πεζοδρόμηση και δενδροφύτευση», τόνισε για να σημειώσει στη συνέχεια ότι «το όραμά μας είναι να γυρίσει ο πολίτης στο κέντρο επειδή θέλει να μείνει εκεί, θέλει να κατοικήσει, να εργασθεί, να κάνει τα ψώνια του, να διασκεδάσει. Οταν ο πολίτης γυρίσει στο κέντρο και πάψει να είναι απλός διερχόμενος, θα αναπτυχθεί ο κοινωνικός ιστός και η οικονομική ζωή, άρα και οι θέσεις εργασίας». Και ξεκαθάρισε ότι «δεν θέλουμε να αναβιώσει ένα αριστοκρατικό βουλεβάρτο, αλλά να επανέλθει ο απλός πολίτης στην καρδιά της πόλης».

Ο καθηγητής ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης, επικεφαλής της ομάδας προπαρασκευής του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, αναρωτήθηκε αν αυτή είναι η στιγμή για μεγαλόπνοα σχέδια, απηχώντας μια ευρύτερη ανησυχία. «Η απάντηση είναι πως τώρα, μέσα από την κρίση, προσφέρονται οι συνθήκες για την περιβαλλοντική και τη λειτουργική αναγέννηση του κέντρου, με δυναμικές ενέργειες που δεν θα συντηρήσουν λίγο ακόμα, αλλά θα αλλάξουν την πορεία των πραγμάτων», για να προσθέσει ότι αν δεν σχεδιάσουμε τώρα το κέντρο που θέλουμε να έχει η Αθήνα τα επόμενα χρόνια, όταν θα τελειώσει η κρίση θα είναι πολύ αργά. Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος δήλωσε ότι «η διάσωση του κέντρου είναι επείγουσα ανάγκη και κορυφαία προτεραιότητα». Μετά το τέλος της παρουσίασης, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση και συνεργάτες του μετέβησαν στο Προεδρικό Μέγαρο όπου ενημέρωσαν τον Κάρολο Παπούλια.