«Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες ολημερίς το χτίζανε το βράδυ γκρεμιζόταν». Η χρήση του δημοτικού στίχου που αφορά το γεφύρι της Άρτας χρησιμεύει συμβολικά στο να αποδειχθεί για άλλη μία φορά η λαϊκή σοφία η οποία συμπληρώνεται και από την γνωστή ρήση «Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι».
Η υπόθεση ξεκινά το 2001 με την παραγγελία – προμήθεια 90 ηλεκτροκίνητων λεωφορείων για την εταιρεία του Δημοσίου ΗΛΠΑΠ. Τη δουλειά την παίρνει η ΕΛΒΟ, τότε υπό τον έλεγχο του Ομίλου Ευάγγελου Μυτιλιναίου. Υπεργολάβος είναι η γερμανική εταιρεία ΜΑΝ. Ενδιάμεση εταιρεία η ΝΕΟΡLAN.
Σε δικαστικό επίπεδο, η ιστορία ξεκινά τον Μάιο του 2009. Τότε ο Υπουργός Μεταφορών Χρήστος Βερελής παραιτείται από τα αξιώματα του, αλλά και από το κόμμα του το ΠΑΣΟΚ. Θεωρεί ότι οι καταγγελίες και οι κατηγορίες για ατασθαλίες κ.λπ. στο Υπ. Μεταφορών κατευθύνονται από τον ίδιο τον κομματικό μηχανισμό. Προφανώς, κανείς δεν ενδιαφέρεται πλέον για τις λεπτομέρειες αυτές. Η Δικαιοσύνη ωστόσο, καλείται να διερευνήσει κάτι το εξαιρετικά σημαντικό: ποιος πήρε τις μίζες, πότε τις πήρε, και πόσα πήρε.
Αυτό που μετά από τόσα χρόνια εξακολουθεί να προκαλεί το ενδιαφέρον είναι το πώς και το γιατί η δικαστική έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί καθώς και το γιατί, παρά το μεγάλο χρονικό διάστημα που έχει κυλήσει, επιτρέπει στους πραγματικούς ενόχους να κάνουν πάρτι και στη γερμανική εταιρεία να καγχάζει, αφού καμία αξίωση από τους ενδιαφερόμενους και εσφαλμένως κατηγορούμενους δεν μπορεί να επιδικαστεί αν και εφόσον δεν τελεσιδικίσει η υπόθεση στην Ελλάδα.
Πριν από μόλις 15 ημέρες, τη σκυτάλη στη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης «ΜΑΝ» πήρε ο τρίτος κατά σειρά ανακριτής. Ο ανακριτής κατέληξε στο εξής:Παρά το γεγονός ότι ήδη υπάρχουν πέντε κατηγορούμενοι στην υπόθεση, θα πρέπει να ελεγχθούν συνολικά 45 άτομα. Τα ονόματα των 40 αυτών ατόμων έχουν γίνει γνωστά. Τα υπόλοιπα πέντε παρέμεναν άγνωστα. Η τελευταία αυτή λεπτομέρεια έχει σημασία, διότι και τα πέντε αυτά ονόματα αντιστοιχούν σε ανώτατους δικαστικούς. Ο ένας είναι μάλιστα εν ενεργεία. Για πρώτη φορά, στην ιστορία του ελληνικού κράτους έχει ζητηθεί το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών Ανώτατων Δικαστικών. Θεωρητικά τουλάχιστον.
Ποια είναι τα ονόματα των 45
Πρόκειται για όλα εκείνα που συμμετείχαν σε διάφορα επίπεδα στις επιτροπές που έκριναν, εξέτασαν και αποφάσισαν περί της προμήθειας 90 ηλεκτροκίνητων λεωφορείων.
Μεταξύ των 45 αυτών προσώπων είναι οι αδελφοί Μυτιλιναίου, Βαγγέλης και Γιάννης, ο τότε Υπουργός Χρήστος Βερελής, οι ανώτατοι δικαστικοί Ιωάννης Καραβοκύρης- νυν Προέδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και η κα. Φώτη, ο κ. Κόης , ο κ. Ντάκουρης και ο άρτι συνταξιοδοτηθείς κ. Ροντογιάννης- Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Τα υπόλοιπα φυσικά πρόσωπα που ελέγχονται είναι εξής:
Χρήστος Βερελής (Υπουργός ο οποίος ωστόσο δεν μετείχε ποτέ της επίμαχης επιτροπής)
Ιωάννης Μανιάτης (πρώην Γενικός Γραμματέας)
Ιωάννης Κωνσταντινίδης
Σπύρος Τραυλός (πρώην Γεν. Γραμματέας)
Χαρίλαος Αλαμάνος (Γεν. Γραμματέας)
Γεώργιος Κανελλόπουλος (Γεν. Γραμματέας)
Δημήτριος Μαρδάς (Γεν. Γραμματέας)
Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου (τότε Γεν. Γραμματέας και μετά Υπουργός)
Γεώργιος Ζανιάς (νυν Πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας)
Δημήτριος Καπετανάς
Ιωάννης Ζέρβας
Παναγιώτης Σοφού
Γεώργιος Μαστραγγελής
Χρήστος Πάνου
Νικόλαος Ανδριτσάκης
Ιωάννης Σαρμάς
Αθανάσιος Φρυδάς
Παναγιώτης Γεωργίου
Δημήτριος Λύκος
Νικόλαος Παξινός
Ανδρέας Λατσινός
Ιωάννης Τσέλιος
Αργύριος Βερόγκος
Άγγελος Αφρατής
Γεώργιος Καζαντζίδης
Ηλίας Κόλλιας
Γεώργιος Τζενεβράκης
Καλλιόπη Σαμαπάνη
Διονύσιος Κούτρας
Ηλίας Παπαδάκης
Ιωάννης Πετρόπουλος
Θεόδωρος Τσακιρίδης
Ευάγγελος Μυτιληναίος (επιχειρηματίας)
Ιωάννης Μυτιληναίος (επιχειρηματίας)
Τριαντάφυλλος Αντωνόπουλος
Φίλων Αντωνόπουλος
Βασίλειος Αντωνόπουλος
Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος
Πολλά εκ των ονομάτων του καταλόγου αντιστοιχούν σε εκπροσώπους των κομμάτων ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΣΥΝ, αφού η επιτροπή ήταν διακομματική. Η Νέα Δημοκρατία απείχε τότε των εργασιών της Επιτροπής και για τον λόγο αυτόν είχε στείλει Ανώτατους Δικαστικούς. Έτσι, τα ονόματα τους εμπλέκονται στην υπόθεση και ελέγχονται τώρα από την δικαστική έρευνα.
Οι γερμανοί καταδίκασαν την «ΜΑΝ»
Ενώ λοιπόν, στην Ελλάδα η υπόθεση της αμαρτωλής προμήθειας των 90 λεωφορείων ακολουθεί την πεπατημένη και επί τόσα χρόνια έχει βαλτώσει, στη Γερμανία όχι μόνον ολοκληρώθηκε η δίκη των ηγετικών στελεχών της εταιρείας «ΜΑΝ» για παράνομη καταβολή μίζας, αλλά εκδικάστηκαν και τα πρόστιμα.
Έτσι, το προηγούμενο αφεντικό της εταιρείας, κ. Σάμιουελσον, καταδικάστηκε σε καταβολή προστίμου 40 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια όπως συνηθίζεται και στα πλαίσια του εξωδικαστικού «δούναι και λαβείν», ο καταδικασθείς κατέβαλε ένα μικρότερο ποσό προφανώς διότι συμφώνησε στην παροχή κάποιας «εξυπηρέτησης» προς το γερμανικό κράτος (βλ. υπόθεση SIEMENS).
Ποιοι είναι οι κατηγορούμενοι
Από τα 45 άτομα που προαναφέρθηκαν, πέντε από αυτά έχουν ήδη κριθεί ως κατηγορούμενοι. Με λίγα λόγια, κατηγορούνται ότι έλαβαν πλουσιοπάροχες μίζες.
Αυτά είναι:
Θεόδωρος Τσακιρίδης- πρώην στέλεχος της Ολυμπιακής
Δημήτριος Λύκος- Τεχνικός Διευθυντής των ΗΛΠΑΠ (Τρόλεϊ)
Φίλων Αντωνόπουλος (Το 2001 πρόεδρος της ΑΕΚ)
Διονύσης Κούτρας (Διευθυντής στον Όμιλο Μυτιληναίου)
Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος ( Τεχνικός Διευθυντής Συγκοινωνιών)
Οι λίστες, οι ένοχοι, οι εμπλεκόμενοι και οι αθώοι
Είναι προφανές πώς εκτός των πέντε κατηγορουμένων οι άλλοι 40 που καταγράφονται στην λίστα του ανακριτή τελούν υπό έλεγχο. Δεν σημαίνει ότι εμπλέκονται στην υπόθεση χρηματισμού, διακίνησης μαύρου χρήματος κ.λπ.. Αυτά τα 40 άτομα ωστόσο, βρίσκονται στην δίνη του κυκλώνα από τον Μάιο του 2009 έως και σήμερα. Αναπόφευκτα λοιπόν, το όνομα τους καταχωρείται σε όλες τις λίστες που έχουν δημοσιευθεί και που αφορούν άτομα διαφόρων βαθμίδων και επιπέδων, πρόσωπα πολιτικά, ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι, εκπρόσωποι κομμάτων ή παράγοντες, επιχειρηματίες και δικαστικοί. Πολλά από αυτά τα πρόσωπα θα έχουν κάποια εμπλοκή, άλλα θα αποδειχθεί πως δεν έχουν καμία συμμετοχή στο πάρτι της μίζας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση ωστόσο, το στίγμα επικρέμεται επί αθώων και ενόχων, ενώ παράλληλα μέχρι την τελική διαλεύκανση της υπόθεσης οι πάντες θα βρίσκονται σε καθεστώς πολιτικής και κοινωνικής ομηρείας.
Πρόκειται ασφαλώς, για σκανδαλώδη ανικανότητα των κρατικών διωκτικών μηχανισμών και εξίσου σκανδαλώδη ολιγωρία της Δικαιοσύνης. Οι μόνοι που ωφελούνται από την ιστορία αυτή είναι βεβαίως οι ένοχοι (κατηγορούμενοι)- που κερδίζουν πίστωση χρόνου-, εκείνοι που τελικά θα κατηγορηθούν (από τους υπόλοιπους 40)- μετά όμως την ολοκλήρωση της έρευνας και οι οποίοι κερδίζουν και αυτοί χρόνο- και τέλος ωφελημένοι είναι οι Γερμανοί της εταιρείας «ΜΑΝ» οι οποίοι τρίβουν τα χέρια τους με την κωλυσιεργία, διότι έτσι απομακρύνεται η ώρα που θα κατατεθούν οι αγωγές. Ήδη ο κ. Χρήστος Βερελής έχει καταθέσει αγωγή ενώ εξακολουθεί να υφίσταται το ενδεχόμενο (
η Ελληνική Πολιτεία να καταθέσει επίσης αγωγή κατά της γερμανικής εταιρείας (ο πρόσφατος διακανονισμός με την SIEMENS αποτελεί δείγμα πολιτικής γραφής).
