[NetWeek] Οι «έξυπνες» μετακινήσεις είναι καλύτερες

[AlexNik]

  O Ιωάννης Σκουμπούρης, Χημικός Μηχανικός ΜSc, Διευθύνων Σύμβουλος, ΟΑΣΑ, μιλάει στο netweek για την καταλυτική επίδραση της τηλεματικής στη βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών, για τα οφέλη του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και για το πώς ο οργανισμός σκοπεύει να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες στο μέλλον.

netweek: Σε τι φάση βρίσκεται το έργο τηλεματικής που υλοποιείται στον οργανισμό σας; Σε πόσες στάσεις σκοπεύετε να το επεκτείνετε;

Ιωάννης Σκουμπούρης: To έργο τηλεματικής στον ΟΑΣΑ αποτελεί ένα από τα πιο μεγάλα τεχνολογικά έργα ΣΔΙΤ που υλοποιήθηκαν στη χώρα. Από τον φετινό Απρίλιο το έργο βρίσκεται σε λειτουργία, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες της νέας Διοίκησης του ΟΑΣΑ, που φρόντισε από την πρώτη στιγμή να ξεπεραστούν τα προβλήματα που είχαν ανακύψει και να επιταχυνθεί η υλοποίησή του έργου, παράλληλα με την καθοδήγηση του υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ και του υπουργού κ. Χρήστου Σπίρτζη, που τόνισε τη υψηλή προτεραιότητα και σπουδαιότητα ενός έργου, που αφορά στην εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας.

Με τη λειτουργία του έργου της τηλεματικής έχει αυξηθεί κατακόρυφα η ικανοποίηση του κόσμου από τις αστικές συγκοινωνίες, με την έννοια ότι όλοι πλέον γνωρίζουν πότε ακριβώς θα περάσει ένα λεωφορείο ή τρόλεϊ από τη στάση που περιμένει. Αυτό που έχει σαφώς βελτιωθεί με το έργο τηλεματικής είναι ο βαθμός ενημέρωσης του κοινού και για το λόγο αυτό τα σχόλια που δεχόμαστε είναι πολύ θετικά και ενθαρρυντικά.

Όσον αφορά στην επέκταση των τηλεματικών στάσεων, έχουμε προβλέψει και ζητάμε από το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020 να συγχρηματοδοτήσει μια προσθήκη 500 «έξυπνων» στάσεων. Έχουμε υποβάλλει αυτό το αίτημά μας και περιμένουμε την έγκρισή του για να προχωρήσουμε σε αυτήν την επέκταση.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, με την εφαρμογή για κινητά OASΑ Telematics, που έχουμε αναπτύξει και διαθέτουμε δωρεάν στο κοινό, όλες οι στάσεις – και οι 7.800 που υπάρχουν στην Αττική – μετατρέπονται σε «έξυπνες» στάσεις. Υπό την έννοια ότι μπορεί κανείς να επιλέξει όποια στάση τον ενδιαφέρει και να πάρει ακριβείς πληροφορίες για τα λεωφορεία που θα περάσουν από αυτήν, σε πραγματικό, όμως, χρόνο.

Οι ενημερωτικές πληροφορίες που προσφέρει η εφαρμογή έχουν μεγάλη ακρίβεια, καθώς χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο που βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα και υπολογίζει διαρκώς τη θέση του λεωφορείου. Πρόκειται για ένα app που έχει αποσπάσει πολύ καλές κριτικές.

Με την επέκταση του δικτύου «έξυπνων» στάσεων σε άλλα 500 σημεία θα βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας, που δεν μπορούν να χρησιμοποιούν το app επειδή δεν έχουν έξυπνα κινητά, να ενημερώνονται επακριβώς για τις διαδρομές των λεωφορείων, δημιουργώντας μέσα στο επόμενο διάστημα ένα πολύ μεγάλο δίκτυο αυτών των «έξυπνων» στάσεων.

nw: Mε βάση ποια κριτήρια επιλέγονται τα σημεία στα οποία θα τοποθετούνται οι νέες «έξυπνες» στάσεις;

Ι. Σκουμπούρης: To βασικό κριτήριο για την τοποθέτηση μιας «έξυπνης» στάσης είναι η επιβατική κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι επιλέγουμε εκείνα τα σημεία όπου περιμένει ο πιο πολύς κόσμος, αξιοποιώντας ένα συγκοινωνιακό μοντέλο, που έχουμε αναπτύξει στον ΟΑΣΑ, βάσει του οποίου γνωρίζουμε πόσος κόσμος περιμένει στις εκάστοτε στάσεις. Για παράδειγμα, έξω από στάσεις του μετρό βρίσκονται πάντα τηλεματικές στάσεις. Άλλα σημεία που μπορεί να συγκεντρώνεται πολύς κόσμος είναι, για παράδειγμα, αυτά που βρίσκονται έξω από δημόσιες υπηρεσίες και νοσοκομεία.

Αξιολογούμε το φόρτο που υπάρχει στις στάσεις και με βάση αυτό το κριτήριο έχει γίνει μια ιεράρχηση. Οι πιο πολλές στάσεις που ικανοποιούν αυτό το κριτήριο είναι προφανές ότι βρίσκονται στην Αθήνα, μετά στον Πειραιά, ενώ αρκετές στάσεις βρίσκονται και στη διαδρομή προς την Πανεπιστημιούπολη, όπου μετακινούνται πολλοί φοιτητές.

nw: Εν τέλει πόσο αξιόπιστο είναι το σύστημα; Πότε μπορεί να αστοχήσει και τι κάνετε σε αυτήν την περίπτωση;

Ι. Σκουμπούρης: To σύστημα είναι ιδιαίτερα αξιόπιστο αυτήν τη στιγμή, καθώς βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Μια περίπτωση στην οποία θα μπορούσε να αστοχήσει είναι αν χαλάσει μια κεραία και δεν αναμεταδίδει σωστά τη θέση του οχήματος, στο κέντρο ελέγχου που την επεξεργάζεται. Τότε θα έχουμε ένα τεχνικό πρόβλημα, το οποίο θα φροντίσουμε να επιλύσουμε το ταχύτερο δυνατόν.

Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το έργο βρίσκεται ακόμα στην αρχική του φάση (λειτουργεί από τον Απρίλιο) και στο πλαίσιο αυτό είναι λογικό να εμφανιστούν κάποια προβλήματα. Ωστόσο, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 5-6 συνεργεία στα οποία δηλώνονται κάθε ημέρα οι βλάβες, ενώ υπάρχει κι ένα σύστημα διαχείρισης βλαβών, το οποίο καταγράφει τις αστοχίες σε ένα ειδικό για το λόγο αυτό περιβάλλον. Οι όποιες βλάβες εμφανιστούν πρέπει να επιδιορθωθούν μέσα στο χρόνο που προβλέπεται. Και, μάλιστα, αυτές οι βλάβες επιδιορθώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν τα λεωφορεία βρίσκονται ακινητοποιημένα μέσα στα αμαξοστάσια, δηλαδή δεν απασχολούνται τα οχήματα σε ωφέλιμο χρόνο.

Αλλά φυσικά, το σύστημα τηλεματικής δεν περιλαμβάνει μόνο τις στάσεις. Κάθε όχημα ενσωματώνει έναν μεγάλο εξοπλισμό, ήτοι 6-7 λειτουργικές οντότητες (οθόνες ενημέρωσης οδηγού και κοινού, κεραίες, ηχητικό σύστημα κ.λπ.) που υποστηρίζουν τη λειτουργία του . Οτιδήποτε από αυτά αστοχήσει δηλώνεται την ίδια ημέρα ως βλάβη, καταγράφεται στο σύστημα και εντός ολίγων ωρών πρέπει να επιδιορθωθεί. Το σύστημα είναι σχεδιασμένο ώστε - κάτι που επιδιώκουμε ιδιαίτερα κι εμείς - να διατηρήσει μια υψηλή αξιοπιστία λειτουργίας.

Τα περισσότερα προβλήματα τα έχουμε αντιμετωπίσει και η στατιστική των βλαβών τείνει να φθάσει στον προβλεπόμενο στόχο. Το σύστημα τηλεματικής του ΟΑΣΑ – με 1.000 τηλεματικές στάσεις - είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης και η στατιστική βλαβών που έχουμε είναι μέσα στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

nw: Τι feedback έχετε πάρει από τους οδηγούς και από τους επιβάτες γι’ αυτό το σύστημα;

Ι. Σκουμπούρης: Και από τις δύο ομάδες χρηστών έχουμε πάρει ιδιαίτερα θετικά μηνύματα. Οι οδηγοί διαθέτουν τώρα μια αμεσότερη σύνδεση με το κέντρο διαχείρισης οχημάτων, στο οποίο υπάρχουν εγκαταστημένες 50 οθόνες παρακολούθησης – έτσι ώστε οι οδηγοί να έχουν μια άμεση επικοινωνία με το κέντρο ελέγχου και τον επόπτη τους.

Μπορούν, όποτε το θελήσουν, με το πάτημα ενός κουμπιού να μιλήσουν απευθείας με το κέντρο ελέγχου και αντιστρόφως. Επίσης, το σύστημα τηλεματικής μας επιτρέπει να βλέπουμε ανά πάσα στιγμή τη θέση όλων των οχημάτων.

Αν λοιπόν ένα όχημα πρέπει, για παράδειγμα, να επιταχύνει ή να επιβραδύνει, αυτό συντονίζεται πλέον από το κέντρο ελέγχου. Κατά κάποιο τρόπο έχουμε να κάνουμε με έναν ριζικό εκσυγχρονισμό του συστήματος παρατήρησης και συντονισμού του στόλου των οχημάτων μας. Και αυτό σίγουρα εξυπηρετεί και διευκολύνει τον οδηγό. Το μόνο που χρειάζεται από αυτόν είναι μια μικρή περίοδος προσαρμογής για να εξοικειωθεί με το σύστημα.

Από την άλλη το κοινό δεν έχει κανένα λόγο να πει κάτι αρνητικό γι’ αυτό το σύστημα. Τον πρώτο καιρό που τέθηκε σε λειτουργία η τηλεματική του ΟΑΣΑ υπήρχαν προβλήματα προσαρμογής και αρχικής φάσης λειτουργίας, ωστόσο όλα αυτά έχουν τώρα επιλυθεί στην πλειοψηφία τους.

nw: Ποιες εταιρείες (ανάδοχοι) συμμετείχαν στην υλοποίηση του έργου και με βάση ποια κριτήρια τις επιλέξατε αυτές;

Ι. Σκουμπούρης: Η τηλεματική είναι ένα έργο ΣΔΙΤ (προϋπολογισμού 13 εκατομμυρίων ευρώ) και αφορά μια σύμβαση την οποία βρήκαμε να εξελίσσεται, όταν αναλάβαμε. Είχε διάφορα προβλήματα, όπως σας προανέφερα, τα οποία αντιμετωπίσαμε.

Ο ανάδοχος είναι μια κοινοπραξία της Intrasoft με την ΙΝΤΡΑΚΑΤ, η οποία χρησιμοποίησε Έλληνα υπεργολάβο για την ανάπτυξη του λογισμικού, και συγκεκριμένα την εταιρεία που είχε φτιάξει το αντίστοιχο σύστημα στη Θεσσαλονίκη (LINK Technologies S.A.). Άρα, κατά κάποιο τρόπο, οι ανάδοχοι που ανέλαβαν την υλοποίηση του έργου ήταν ένα αμιγώς ελληνικό κονσόρτσιουμ.

nw: Ποια είναι τα σχέδια σας για την περαιτέρω αξιοποίηση της τηλεματικής στον οργανισμό σας;

Ι. Σκουμπούρης: Επειδή υπάρχουν πάρα πολλά δεδομένα που συλλέγονται από το σύστημα της τηλεματικής, σκοπεύουμε προφανώς να τα αξιοποιήσουμε. Και αναφέρομαι σε δεδομένα που σχετίζονται με τους πραγματικούς χρόνους λεωφορείων (πόσο χρόνο κάνουν για να πάνε από το σημείο Α στο σημείο Β), στοιχεία επιβατικής κίνησης κ.λ.π..

Επίσης, μπορούμε πλέον να γνωρίζουμε την επιβατική κίνηση με αρκετά μεγάλη ακρίβεια. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ξέρουμε τη ροή των επιβατών, ποιες ώρες έχουμε τις αιχμές κοκ. Όλα αυτά θα μας βοηθήσουν να προσαρμόσουμε καλύτερα το δίκτυο των οχημάτων στις ανάγκες του επιβατικού κοινού. Γιατί αυτό είναι το ζητούμενο, να κάνουμε καλύτερη την ποιότητα της μετακίνησης. Επομένως, αν γνωρίζουμε πώς συμπεριφέρεται ο κόσμος σε συγκεκριμένες ώρες, μπορούμε να προσαρμόσουμε αντίστοιχα το προσφερόμενο συγκοινωνιακό έργο συχνότητα δρομολογίων κ.λπ.).

Αυτήν την περίοδο επεξεργαζόμαστε την πολιτική αξιοποίησης των δεδομένων. Για παράδειγμα, στην εφαρμογή μας θα μπορούσαμε να ενσωματώσουμε μια λειτουργία που να ενημερώνει τον επιβάτη όταν περνάει με το λεωφορείο έξω, π.χ., από ένα ιστορικό κτίριο, ποια είναι η ιστορία αυτού του κτιρίου κ.λπ. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να φτιάξουμε διάφορες θεματικές εφαρμογές, οι οποίες να εμπεριέχουν την ιστορία, αναφορές στον πολιτισμό ή διάφορα στοιχεία για την τοποθεσία από όπου διέρχεται κανείς με το λεωφορείο.

nw: Εκτός από την τηλεματική, σκοπεύετε να εκμεταλλευτείτε τις νέες τεχνολογίες με κάποιο άλλο τρόπο στον οργανισμό σας;

Ι. Σκουμπούρης: Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, το οποίο βρίσκεται στη δεύτερη από τις τρεις φάσεις υλοποίησής του. Αυτό σημαίνει ότι ήδη εγκαθίσταται ο εξοπλισμός στα λεωφορεία, ενώ έχουν γίνει όλες οι μελέτες που απαιτούνται. Και αυτό είναι ένα έργο ΣΔΙΤ, ένα αρκετά προχωρημένο τεχνολογικά έργο ΣΔΙΤ, το οποίο έλειπε από την Αθήνα.
Έτσι κι αλλιώς το μέλλον είναι με σαφήνεια στραμμένο στα ηλεκτρονικά συστήματα και μάλιστα σε συστήματα που θα συνεργάζονται και θα υποστηρίζουν εφαρμογές πάνω σε έξυπνα κινητά κ.λπ. Αυτό είναι το δεύτερο μεγάλο έργο μας , που βρίσκεται σε εξέλιξη, το οποίο ευελπιστούμε να είναι λειτουργικό στα λεωφορεία μέχρι το τέλος του έτους - και ακολουθεί το μετρό. Το σύστημα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου θα λειτουργεί με μια κάρτα- θα εκδοθεί επαρκής αριθμός τέτοιων καρτών – η οποία θα είναι διαθέσιμη μέσα από μια πληθώρα διαφόρων καναλιών.

Αυτή η κάρτα θα φορτώνεται με ένα χρηματικό ποσό (με πολλούς τρόπους, π.χ. με πιστωτικές κάρτες, από το διαδίκτυο, στα ταμεία κ.λπ.) , το οποίο θα μειώνεται κάθε φορά που ο επιβάτης θα την περνάει μπροστά από έναν ειδικό ηλεκτρονικό αναγνώστη, μέσα στο λεωφορείο ή στις πύλες που θα εγκατασταθούν στο μετρό. Με αυτόν τον τρόπο θα καταργηθεί σταδιακά το χάρτινο εισιτήριο και τα προβλήματα που αυτό συνεπιφέρει.

nw: Με ποιους αναδόχους συνεργάζεστε για την υλοποίηση αυτού του έργου;

Ι. Σκουμπούρης: Aνάδοχοι είναι κοινοπραξία της ελληνικής ΤΕΡΝΑ με την κορεάτικη LG - η οποία το έχει υλοποιήσει ήδη αυτό το έργο σε 6-8 πόλεις διεθνώς, όπως στη Σεούλ, στην Μπανγκογκ, στην Αυστραλία, διαθέτοντας πολύ καλή τεχνολογία και τεχνογνωσία σε αυτόν τον τομέα. Το ύψος προϋπολογισμού αυτού του έργου – αγγίζει τα 60 εκατομμύρια ευρώ (αυτό αφορά το κατασκευαστικό μέρος).

Η β’ φάση, στην οποία βρίσκεται τώρα το έργο, θα ολοκληρωθεί τέλη Σεπτέμβρη-Οκτώβρη, ενώ μετά θα ακολουθήσει η τρίτη και τελευταία φάση του, η οποία θα ολοκληρωθεί μέσα στο α’ εξάμηνο του 2017. Και στο έργο αυτό κληρονομήσαμε πλείστα όσα προβλήματα, στα οποία δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στο παρόν.

Εκτός από την κάρτα θα εκδώσουμε και ειδικά «χάρτινα» εισιτήρια, τα οποία θα ενσωματώνουν ένα μικρό ηλεκτρονικό κύκλωμα και θα λειτουργούν με αντίστοιχο τρόπο όπως η κάρτα. Φυσικά, θα υπάρχει και μια μεταβατική περίοδος, όπου θα συνυπάρχουν το κλασικό χάρτινο εισιτήριο και το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Θα υπάρχει, επίσης, και μια περίοδος εκπαίδευσης του επιβατικού κοινού πάνω στη χρήση του ηλεκτρονικού εισιτήριου.

Πιστεύουμε ότι το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα αλλάξει σελίδα στο χώρο των αστικών συγκοινωνιών. Η τηλεματική σε συνδυασμό με το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα φέρουν μια νέα εποχή στις αστικές συγκοινωνίες στην πρωτεύουσα.

nw: Ποια άλλα τεχνολογικά projects σκοπεύετε να υλοποιήσετε στο μέλλον;

Ι. Σκουμπούρης: Έχουμε διάφορα τεχνολογικά έργα υπόψη. Ένα από αυτά αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας και μείωσης ρύπων με ρύθμιση των κινητήρων των λεωφορείων, ώστε να λειτουργούν πιο αποδοτικά. Ένα άλλο έργο, που θα προτείνουμε στο νέο ΕΣΠΑ, είναι να τοποθετήσουμε αισθητήρες μέτρησης ρύπων στα οχήματα, δημιουργώντας έτσι ένα πραγματικό μοντέλο μέτρησης ρύπων σε πραγματικό χρόνο.

Ένα ακόμα έργο το οποίο ετοιμάζουμε και αφορά την κοινωνική δράση του ΟΑΣΑ είναι το λεγόμενο λεωφορείο υγείας. Στο πλαίσιο αυτού του έργου θα εξοπλίσουμε ένα λεωφορείο με τεχνολογικό εξοπλισμό σχετικό με την υγεία – θα υπάρχει μια συνεργασία, βέβαια, με γιατρούς και με εξειδικευμένο τεχνολογικό φορέα – και αυτό το λεωφορείο θα πηγαίνει σε γειτονιές, όπου θα μπορεί να εξετάζεται κόσμος που δεν έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί γιατρούς.

Αυτό το λεωφορείο θα καταγράφει τα δεδομένα που συλλέγει και εφόσον κάποιος το επιθυμεί θα κρατά το ιστορικό του. Φυσικά δεν είναι μόνο αυτά τα έργα, έχουμε αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχεδιασμό, που επεκτείνεται σε πολλούς ακόμα τομείς, στους οποίους δεν εμπλέκεται τόσο άμεσα η τεχνολογία.

Εν κατακλείδι θέλω να σας μεταφέρω πως ο όμιλος ΟΑΣΑ, ο όμιλος των δημόσιων συγκοινωνιών της πρωτεύουσας εισέρχεται σε μια περίοδο τεχνολογικής αναβάθμισης, με στόχο τόσο την εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας όσο και την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας στο μεταφορικό έργο. Φυσικά γνωρίζουμε το σημείο από το οποίο εκκινούμε και δεσμεύομαστε για τη μέγιστη προσπάθεια από πλευράς μας.