[Το Βήμα] Το Μετρό της Θεσσαλονίκης καταρρέει, ζητείται τόλμη

[AlexNik]

Χεκίμογλου Αχιλλέας

Να υπάρξει λύση «και απαγκίστρωση από αντιλήψεις που αποπροσανατολίζουν» από τον στόχο της κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης επιδιώκει η Κοινοπραξία, που εκτελεί το πιο σύγχρονο Μετρό της Ευρώπης, ζητώντας από το υπουργείο Υποδομών «ρεαλισμό, τόλμη και άμεσες αποφάσεις». «Το έργο βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης», σημειώνει και προειδοποιεί ότι «η αντίδραση πρέπει να άμεση και αποτελεσματική, ειδάλλως η διακοπή του έργου είναι αναπόφευκτη και, μάλιστα, σύντομα».

Αυτό αναφέρεται σε επιστολή του γενικού διευθυντή του έργου κι εκπροσώπου της κοινοπραξίας ΑΕΓΕΚ- IMPREGILO- ANSALDO TSF- SELI- ANSALDOBREDA, κ. Μιχάλη Σίμα προς την Αττικό Μετρό (ΑΜ), με την οποία ζητείται «να επιλυθούν τα προβλήματα και να ληφθούν οι δέουσες αποφάσεις που θα επιτρέψουν την κατ' ουσία απονομή του δικαίου και την αποτροπή του πλήρους αδιεξόδου».

Σε αναλυτική έκθεση, που συνοδεύει την επιστολή γίνεται σταχυολόγηση παραδειγμάτων, που προκαλούν οικονομική επιβάρυνση στην κοινοπραξία, η πρόβλεψη της οποίας «δεν ήταν δυνατή καθ' οιονδήποτε τρόπο και από τον ανάδοχο και από την Αττικό Μετρό».
«Ο ανάδοχος βρέθηκε αντιμέτωπος με πλήθος απρόβλεπτων καταστάσεων, τα δε προς αποκατάσταση της ζημίας του αιτήματα, δεν έτυχαν θετικής ανταπόκρισης εκ μέρους της ΑΜ», τονίζεται και σημειώνεται ότι η κοινοπραξία «καλείται να ανταποκριθεί στην εκτέλεση ενός έργου, τα οποίο εκτελείται με εντελώς διαφορετικές συνθήκες από αυτές που συμφωνήθηκε και που εκείνος κοστολόγησε με την προσφορά του».

Στην έκθεση αναφέρεται ότι η κοινοπραξία μπορεί να εκτελέσει το έργο εφ'όσον «αποκατασταθεί η ισορροπία της σύμβασης», όμως γίνεται προειδοποίηση ότι «εάν τα δύο μέρη δεν επιδιώξουν άμεσα… να καταλήξουν σε κοινά αποδεκτή τεχνικοοικονομική λύση, είναι απολύτως βέβαιο ότι η σύμβαση αυτή δεν θα εκτελεστεί, το έργο δεν θα κατασκευαστεί», και οι δύο πλευρές θα καταλήξουν στα δικαστήρια.

Τα προβλήματα του έργου
Σύμφωνα με την έκθεση, το έργο παρουσιάζει προβλήματα λόγω των καθυστερήσεων στις αρχαιολογικές εργασίες και τις απαλλοτριώσεις.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, οι αρχαιολογικές έρευνες αποδείχθηκαν «απρόβλεπτης έκτασης και διάρκειας» αφού, ενώ η αρχική δαπάνη ήταν 15 εκατ. ευρώ, σήμερα εκτιμάται ότι θα χρειαστούν 90 εκατ. ευρώ. Επίσης, επισημαίνεται ότι οι ανασκαφές στους κεντρικούς σταθμούς από από 8 έως 10 μήνες, που προβλέπονταν αρχικά, «διαρκούν ήδη 5,5 χρόνια».

Ακόμη, σημειώνεται ότι «τρεις μήνες πριν τη λήξη της αρχικής προθεσμίας ολοκλήρωσης του έργου», δηλαδή τον Οκτώβριο του 2012, «εκκρεμούν ακόμη οι απαλλοτριώσεις» σε πλήθος σταθμών του έργου.

Έτσι, σύμφωνα με την έκθεση, με το 95% του «συμβατικά προβλεπόμενου χρόνου» να έχει ολοκληρωθεί, έχει κατασκευαστεί μόλις το 24% του έργου, «χωρίς καμία υπευθυνότητα του αναδόχου, όπως αναγνωρίζει και η ΑΜ».

Παράλληλα, γίνεται αναφορά για ανατροπή του προγραμματισμού και της αλληλουχίας εργασιών, καθώς και για έργο που «εκτελείται άναρχα» και, μάλιστα, σημειώνεται ότι «αυτή τη στιγμή είναι δυνατή η εκτέλεση εργασιών» μόνο στον σιδηροδρομικό σταθμό και σε τμήμα του αμαξοστασίου, λόγω της μη παράδοσης των κατασκευαστικών μετώπων.

Μάλιστα, αναφορικά με το ανατολικό τμήμα του έργου, για το οποίο σημειώνεται ότι οι λύσεις «αλλαγής τρόπου κατασκευής των σηράγγων» που προτάθηκαν «δεν έγιναν αποδεκτές», αναφέρεται ότι εγκρίθηκε ένα χρονοδιάγραμμα που «συνέταξε η ΑΜ, όπου λαμβάνονται υπ' 'όψιν ανεδαφικές παραδοχές ώστε να οδηγηθεί το έργο σε περαίωση» τον Νοέμβριο του 2016.

«Όλα τα αιτήματα και οι διαφωνίες του αναδόχου» έχουν «συλλήβδην απορριφθεί» σημειώνεται στην έκθεση, όπου αποκαλύπτεται ότι «εκκρεμούν 65 υποθέσεις προς κρίσιν» στα δικαστήρια, «ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, χωρίς να εξεταστεί καμία αίτηση θεραπείας του από το συμβούλιο δημοσίων έργων».

Μάλιστα, σημειώνεται ότι το Μετρό Θεσσαλονίκης αποδεικνύεται ένα εντελώς άλλο έργο «από αυτό που» ο ανάδοχος «μελέτησε και προσέφερε», προειδοποιώντας ότι η κοινοπραξία «είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσει με κάθε τρόπο ακόμη και με άρνηση εκτέλεσης εργασιών».

Εκτροχιάστηκε το χρονοδιάγραμμα
Η έκθεση της κοινοπραξίας παραθέτει ακραία, αλλά χαρακτηριστικά της κατάστασης του έργου παραδείγματα, όπως το ότι η κατασκευή του σταθμού Αγία Σοφία εκτιμάται ότι θα χρειαστεί συνολικά 10 χρόνια (!), αντί 4,5 που προβλεπόταν αρχικά, αλλά και το ότι τα «μεγάλα σταματήματα» στην χρήση του «μετροπόντικα», λόγω της μη παράδοσης των μετώπων, κατά τον ανάδοχο, εκτοξεύουν το κόστος του έργου.

Μάλιστα, σημειώνεται ότι «βασική παράμετρος της κοστολόγησης και προγραμματισμού του έργου ήταν η συνεχόμενη λειτουργία των δύο ΤΒΜ (σημ: οι μετροπόντικες) με εργασία 7 ημερών την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο». Όμως, η «αρχικώς εκτιμηθείσα διάρκεια κατασκευής των σηράγγων ήταν 30 μήνες», αλλά σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα, «εκτός της κατά 14 μήνες καθυστέρησης έναρξης», αυξάνονται σε 62.

«Αναγκαστικά από τον Δεκέμβριο του 2012 μειώθηκε το ωράριο εργασίας των δύο μηχανημάτων σε τετραήμερο και 8ωρο, από δε τον Ιούνιο του 2011 εργάζεται μόνο ένα μηχάνημα εκ περιτροπής για να αποφευχθεί η πλήρης διακοπή, γεγονός που τελικά δεν επετεύχθη, αφού τα ΤΒΜ βρίσκονται σε αδράνεια» από τον Μάρτιο του 2012, σημειώνεται στην έκθεση.

Ακόμη, αναφέρεται ότι στους σταθμούς Πατρικίου και Ανάληψη υπάρχουν σοβαρές κατασκευαστικές αποκλίσεις για γεωτεχνικούς και υδρογεωλογικούς λόγους, που οφείλονται σε λάθη της προμελέτης του έργου, που έγινε από την ΑΜ και προκάλεσαν «αύξηση όγκους εργασίας κατασκευής διαφραγματικών τοίχων» κατά 105,71%.

Παράλληλα, γίνεται λόγος για τις επιπτώσεις αδυναμίας απόθεσης των προϊόντων εκσκαφής στον έκτο προβλήτα -που προβλεπόταν στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων- γεγονός που «μετέβαλε δραματικά τις αποστάσεις μεταφοράς από 8 χλμ σε 40 χλμ».